तीजी गीत
पुरुष महिला भेदभाब छैन सबै जना समान
आफुले नै आफुलाई कमजोर नठान
सत्मार्गमा हिड चेली हामी साथ दिने छौ
तिमलाई केहि दाग लागे हामी धुनें छौ
नारीहरु देबता हुन यिनको इज्जत राख्नु छ
नारी पुरुष मिलेर नै सृष्टी रचिन्छ
हिजो थियो ठुलो खाडल पुरुष र नारी बिच
यस्तो खाडल रहून्जेल हुन्न कसैको हित
जागौ नारी पुरुष अब काधमा काध जोडेर
अन्धकारको खाडललाई आफै पुरेर
महिला पनि सक्छन आज प्रधानमन्त्री बन्नलाई
पुरुषलेनी सक्छन फेरी घर धान्नलाई
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
चुलबुले रहिछेऊ तिमी बाग्लुंगकी नानी
चुलबुले रहिछेऊ तिमी बाग्लुंगकी नानी
हेर्दा सानी रहिछेऊ नानी माया लाग्दो बानी
सुन्दरताले भरिपूर्ण सौन्दर्यकी खानी
सोच बिचार गरी हिड यो उमेरमा तिमी
चुलबुले रहिछेऊ तिमी बाग्लुंगकी नानी
पुतलीको जस्तो रहिछ डुली हिड्ने बानी
बत्ती नजिक नजाऊ नानी चमक रहिछ भनी
पखेटा तिम्रा जल्लान अनी बसौली अपांग बनी
चिरचिर बोल्ने रहिछेऊ तिमी बाग्लुंगकी नानी
भमराको जस्तो स्वभाब स्वाद चाख्दै हिड्नी
साझ पख बन्द हुने कमल फुलको बानी
नजानु नि कमल फूलमा सूर्यास्त पारी
चन्चले स्वभाबकी बाग्लुंगकी नानी
सोच्दिरहिछेउ तिमी चलाख काग जस्तै बनी
चलाख बन्दा कागले सधै खान्छ रछान पनि
बन्दा चलाख खान्छ उसले बिष कहिले काही
अति चलाख सोच्दी रहिछेऊ बाग्लुंगकी नानी
चुलबुले रहिछेऊ तिमी बाग्लुंगकी नानी
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
हजूर म त आज अचम्मित भैरहेको छू
हजूर म त आज अचम्मित भैरहेको छू
आफुले आफैलाई कहिले कही त सोध्दै छू।
यो कुन जमना अनी म कहा भुल्दै छू
आज कुरो अचम्मैको सुन्दै छू
आज बाहुनहरुलाई डाउन हुनै पर्ने अरे
गाउको मनोज आज माइकल भयको छ रे
ब्वाई फ्रेण्ड र गल फ्रेण्ड हुनै पर्ने अरे
सुन्तलीको नाम आज मिसेल भयको छ रे
पाच कक्षा पढ्ने केटाको आज मिससंग लब पर्यो अरे
स्कुल पढ्ने केटीको नोटबुक सबै प्रेम-पत्रले भरियको छ रे
बिरामी हेर्न बसेको डाक्टर नर्सको दिलमा पसेको छ रे
आज नर्सको जिन्दगी हजूर डाक्टरको जालमा फसेको छ रे
उपचार त के को गर्थ्यो र हजूर
नर्सलाइ फसाउन मै उसको दिमाग गयको छ रे
केटा देख्यो की रिसाई हाल्ने
तर केटिको त सबै उपचार जानेको छ रे
कलाकार पनि त्यस्तै हजूर केटी बिना गीत गाउदैनन अरे
त्यसैले होला कही कतै केटीकै लागी रेस्टुरेंट फोर्छन अरे
नेता पनि उस्तै हजूर दुई जिब्रोले धनि छन रे
जनतासंग यक थोक बोल्ने भित्री कुरो खोल्दैनन रे
सबै जाती धर्म यकै भाषणमा भन्छन अरे
भित्र भित्रै जातियतामा देशलाई टुक्रा पर्दे छन रे
देशलाई टुक्रा पर्दे छन रे
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
प्रेमको जालमा फसेपछि..............
म यक अबिबाहित नेपाली युबक हु पेशाले स्वास्थ्य क्षेत्रमा काम गर्छु । हाल कामको शिलशिलामा म भारतको कुनै यक होटेलमा कार्यरत छू र
म संगै काम गर्ने यक जना पाकिस्तानी बिबाहित युबती पनि छिन। प्राय: हाम्रो काम गर्ने, खाना खाने, हिड्ने र अफिसको समय
सबै संगै नै हुन्छ। हामी यति सम्म नजिक भैसकेका छौकी
यकले अर्कालाई नदेखेको दिन खानासम्म खादैनौ।
म आफै नै भन्न सक्दिन की कसरी म उनी प्रति र उनी म प्रति यति सम्म नजिक हुन
पुग्यौ भनेर तर सयोग भनौ या के उनी यौटा पुर्खौली रोगले पीड़ित रहिछन त्यसैले गर्दा
म उनको कोठामा उपचारको लागी गईराख्नु पर्छ। सायद यसैबाट
यक-आपसमा नजिकिन पुग्यौ जस्तो लाग्छ। अहिले उनी र उनका
केटी साथिहरुको कुराको पछि लगेर लगभग म आफु नै नेपाली होइनकी जस्तो आभास् गर्न
थालेको छू; यदि भोली गयर उनिसंग मेरो बिहे नहुने भयो भने मेरो भबिस्य पक्कै पनि
अंधकारमय हुने छ। फेरी यदि बिहे भैहांल्यो भने पनि उनी
पाकिस्तानी फेरी म नेपाली की त उनले उनको परिबार सारा बिर्सिनु पर्ने हुन्छ कित
मैले नेपाल नै बिर्सिनु पर्ने हुन्छ; त्यसमा पनि उनी बिबाहित त्यहाको सस्कृति कस्तो
छ नमिलने पो होकी? कति बेला त आफै सोच्न बिबस हुन्छु तर प्रेमको जालमा परेपछि अब
छुटियर बस्न साह्रै नै कठिन छ।
नेपाली राजदूत र माल्दिभ्समा कार्यरत नेपालीहरु बिच अन्तरक्रिया
२४ अगस्ट २०१०/माल्दिभ्स/ बैदेशिक रोजगारीका शिलशिलामा माल्दिभ्समा कार्यरत नेपालीहरु र श्रीलंकाका लागी नेपाली राजदूत श्री शुशिलचन्द्र अमात्य बिच माल्दिभ्सको राजधानी मालेमा अन्तरक्रिया कार्यक्रम सम्पन्न भयको छ। जून कर्यक्रममा माल्दिभ्समा संगठित नेपालीहरुको यकमात्र सस्था नेपाल-माल्दिभ्स मैत्री समाजका पदाधिकारीहरुको उपस्थिति थियो।
कार्यक्रममा समाजका सचिब श्री रघुनाथ भट्टराइले समाज २०६२ सालमा स्थापना भय पनी हालसम्म कुनै आधिकारिक बन्न नसकेको र आफुहरूले पूर्ब राजदूतसंग सस्थाको आधिकारिकताको बारेमा पहल गरिदिन अनुरोध गरिसकेको जानकारी दिनुभायको थियो भने समाजका कोषाध्क्ष श्री कुलचन्द्र वस्तीले अहिले सम्म आफुहरुको समस्याको सुनुवाई गरिदिने निकायकोबारेमा आफुहरू अझै अस्पस्ट
रहेको र सस्था आधिकारिक नबन्दासम्म नेपालिहरुलाई समेत बिस्वास दिलाउन कठिन हुने गरेको बताउनु भयको थियो। समाजका सल्लाहकार श्री चित्रराज पौडेलले माल्दिभ्समा नेपाली कामदारहरुको आगमन तथा अनुभब सुनाउनु भयको थियो। त्यसै गरी समाजका सह-सचिब श्री नेत्र प्रशाद शर्मा चापागाईंले माल्दिभ्समा नेपालीहरूले झेल्नु परेका समस्याहरू तथा नेपालीहरु आफैमा ठगिने गरेको बताउनु भयको थियो। साथै हालैका दिनमा आयर यहाँ आउने महिला कामदारहरुको संख्या अति नै बढेको र उनीहरूले भोग्नु परेका समस्या तथा शोषण र फैलिदै गईरहेका बिकृतिहरुको बारेमा जानकारी गराउनु भयको थियो।
राजदूत श्री शुशीलचन्द्र अमात्यले आफुले माल्दिभ्समा नेपालीहरूले झेल्नु परेका समस्या तथा सस्थाको आधिकारिकताको बारेमा पहल गर्नको लागी नेपाल सरकार समक्ष अनुरोध गरिदिने बताउनु भयो। साथै उहाले कोलोम्बो - काठमान्डू रूटको हवाई सेवा बिस्तारको लागी पहिले नै दुइ देशका सरकार बिच कुरा भैसकेको जानकारी गराउनु भयको थियो।
सन्काह नारीको स्वार्थी प्रेम
कति
हुन्छन् नारिहरू स्वार्थी भनेर साध्य नहुने
जती नै चाहर्दै हिडेपनी यिनीहरु
जिबनमा कहिल्यै नथाक्ने
जसलाई देख्यो जून ठाउमा नजरले उसैलाई प्रेमी
बनाउने
जब जब फसिन्छन जालमा यिनीहरु सारा संसार भुल्दिने
बनाउछन ब्वाई फ्रेंड केटीहरूले जहा केटा भेटेनी
भन्छन अनी उसलाई कति
सजिलै नाता टुट्दैन घाटी रेटेनी
घुम्दै जादा भेटिंछ जब अर्कै कुनै
भुसतिघ्रे सम्बन्ध अघि बढाउने
फेरी २-४ महीना ती नारी उसैसंग नै रमाउने
कति क्षेणीक सोचाइ नारीको नौनी जस्तै पग्लिने
प्रेमीको लहै लहैमा लागी जोसंग
पनि संकिने
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
प्रभु यो नेपाल लाइ बचाउनु नै परेको छ
जसरी भय पनि प्रभु यो नेपाललाइ बचाउनु नै परेको छ,
कसैलाई के को चिन्ता, कसैलाई के को चिन्ता
मलाई त कतै राष्ट्रीयता नै नरहने पो होकी शंका बढेको छ ।।
दुई बर्षमा संबिधान लेखन पठायका सभासद तिन बर्षेमा परेको छ,
देशको अर्थतंत्र त हजूर दिन दिन ताल गयको छ ।।
पहिले थीय २०५ मात्र अहिले त ६०१ साढ़ेलाई पाल्नु परेको छ
तिनै साढ़ेहरुको जुधाईले हजूर देश नै भित्र भित्रै गलेको छ.।।
महंगीको त कुरै नगरौ, आज सगरमाथा चुमेको छ,
सारा नेताहरूलाई त हजूर त्यही बालुवाटार रुचेको छ।।
के छ त्यों कुर्चिमा त्यस्तो सुगंध सबैलाइ बस्नै पर्ने अरे,
भोट हाल्ने बेलामा पो जनता अहिले त सबै बिराना भैसके रे।।
बालुवाटार प्रबेश गर्न कै लागी कैयौ बिदेशीलाइ भेटीसके अरे
अनी आफ्नै सहयात्रीलाइ समेत लगाम लगाईं सके अरे।।
प्रधानमंत्री रोज्दा रोज्दै आज धेरै नेता थाकीसके अरे
की प्रधानमन्त्री बन्ने नेता छैन यहा जनताले सोच्न थालिसके रे।।
त्यसैले अब नेताहरु यो देशलाई पशुपतिको जिम्मा लगाइदेउ
अनी त्यों बलुवाटारको कुर्चिलाई हजूर बागमतिमा बगाइदेउ।।
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
बिर्सिन्छन नेपालीपन बिदेशीको साथ पायपछी
प्रायजसो सबैलाई आफ्नो मातृ-भुमि प्रति प्रगाढ माया हुन्छ अनि आफु र आफ्नो देशलाई गौरबांबित ठानिरहेको हुन्छ तर कहिकतै अपवादको रुपमा यस्तो पनि हुदोरहेछ कि कुनै केटाले बिदेशी केटीको साथ र केटीले बिदेशी केटाको साथ पायपछी आफ्नो देश प्रति कुनै सम्बन्ध नभयको भन्न पनि पछी पर्दारहेनछन। साच्चिनै भन्नु पर्दा यो जस्तो जघन्य अपराध केहि पनि हुन् सक्दैन। भनिन्छ "जोसको बेलामा होस् हुदैन" हुन त यो जवानी भन्ने शब्द नै जोसले भरियको हुन्छ त्यसैले त कहिकतै देश भित्रै पनि आफ्नो बाबु-आमा र आफन्तलाई समेत नचिनेको बयान केटीहरुले सम्मानित अदालत समक्ष दिइसकेका छन।
हालै मात्र यहा कार्यरत यकजना नेपालि नारीलाई नारीको अस्मितालाई चिनेर नेपालको इज्जतमा पनि ख्याल राख्ने सल्लाह दिदा यस्तै किसिमको ओठे जवाफ सुन्नमा आयको थियो। यक नेपालीको नाताले कुनै बिदेशीको जालमा नफस्न सल्लाह दिदा आफ्नो नेपाल र नेपालि प्रति कुनै सम्बन्ध नभयको भन्ने जबाफ दियकी थिइन। हुन त विदेशमा आउने जो कोहि केटा-केटिहरु अबुझ हुदैनन् तर विदेशको हावाले छोय पछी पुतलीले रंग फेरे जस्तै आफ्नो रहन-सहनमा परिबर्तन गर्न पुग्दारहेछन र आफुलाई नेपालि भन्न पनि मन पराउदारहेनछन्।
मान्छेको जवानीको समय भनेको सबैभन्दा महत्वपुर्ण र क्रियाशील समय हो तर यो समयलाई चिन्न नसक्दा कयौ केटा-केटीहरु बाकी जीवनभर रोयर बिताउन बाध्य हुने गर्दछन। त्यसैले आफु र आफ्नो मातृभुमिलाइ चिनाउने समय कसैको फन्दामा परेर वा आफ्नो क्षणिक सोचाइमा लागेर व्यर्थमा खेर फाल्नु हुदैन त्यसैले जहा जस्तो अबस्थामा जोकोहीले पनि "जननी जन्म भूमिश्च स्वर्गादपि गरियसी" भन्ने उद्गारलाइ नबिर्सौ।
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
पिपलपाते बन्दा ठगिन्छन केटीहरु
बिदेशमा
झ्याप्प केटीहरुलाई
पिपलपाते भन्दा रिस उठ्न सक्छ तर पिपलपाते ओठ भयकी भन्दा त मख्खै पर्ने गर्दछन.
सच्चि नै भन्नुपर्दा अधिकांस केटीहरु पिपलपाते हुने गर्दछन, सानो हावा चल्यो कि
हल्लिन थाल्ने यसको मतलब सानो आस्वासन पायो कि त्यो नै सर्वस्व ठान्ने. त्यसैले
गर्दा आजभोली दिन प्रति दिन संचार माध्यममा पनि सुनीइ राखेको र देखि राखेको कुरा
हो; कैयौ केटीहरु दलालको सानो आस्वासनमा परेर विदेश तथा स्वदेशका कोठीहरूमा बेचियको
तथा कैयौ केटीहरु रोजगारीको शिलशिलामा बिदेशमा आफ्नो भाबि जिन्दगि (भबिस्य) लाइ
सुखमय बनाउने सपना मनमा बुनेर भित्रिने अनि आफ्नो घरपरिवार, समाज, देश र आफ्नो
इज्जत समेत ख्याल नगरेर त्यहास्थित स्वदेशी तथा विदेशीका झिना मसिना आस्वासन देखेर
बैबाहिक सम्बन्ध सम्म जोड्ने गरेको पाइन्छ. १-२ बर्ष मस्ती गरेर केटाले घर न घाटको
बनायर छाडिदियपछी केटीहरु बिहाल अबस्थामा विदेशस्थित नेपाली संघसस्था तथा
नेपालीहरुसंग सरण पर्ने गरेका घटनाहरु छरपस्तै सुनिने गरेको छ.
यस्ता घटना
घट्ने क्रममा माल्दिभ्समा रहेका महिलाहरु पनि अछुतो रहेनन्. यहाको महिला कामदारको
इतिहासलाई हेर्दा केहि बर्ष पहिले यक जना यमुना (नाम परिबर्तन) नामकी केटीले
आफूसंगै काम गर्ने याकजना बंगलादेशी नागरिकसंग प्रेम सम्बन्ध राखी उसैको गर्भाधारण
गरि उसैसंग बिहे गरि बंगलादेश गयकी र यातना सहन नसकी पुन फर्कियाकी थिइन्; त्यस्तै
अर्की यक जना रोजा (नाम परिबर्तन) नामकी केटीले यहिको स्थानीय नागरिकसंग बिहे गरि
भारतको केरलाबाट केटालाई नै झन्डै ५ हजार डलर ठगि गरी फरार भयकी थिइन् भने गत साल
मात्रै यक जना नेपालि केटाले बिहे गरेको बहाना बनाइ बनिता (नाम परिबर्तन) नामकी
केटीको झन्डै २ हजार डलर लगि छुट्टीमा नेपाल गइ सम्पर्क बिहिन भयका थिय. भने कैयौले
आफु थगीयका कुरा भन्न लाज मान्ने गरेको पाइन्छ. यदि यस्तो पर्बृति रहिरहने हों र
महिलाको सोचमा परिबर्तन नहुने हों भने भने बिदेश स्थित नेपाली महिलाहरूले भाबिस्यमा
अझ धेरै समस्या झेल्नु पर्ने हुन्छ.
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
नबेच बुद्दलाई
आज भोलि बिर्सिदै छौ रे नेपाल देशलाई
सङ्गत छ रे विदेशीसंग, मान्छौ रे उसैलाई
बोलीचालीको भाषा नि फेरी छिमेकी हुन्छ रे
जति बेलानि जे गर्दा पनि मनैमा डुल्छ रे
कसैले उसलाई नराम्रो भने तिम्रो मन रुन्छ रे
उसैको गुनगान गाइदीय हुन्थ्यो सबैले भन्छौ रे
जे भय पनि जे गरे पनि नबिर्स देशलाई
जोगाइ राख्नु पर्छ है हाम्रो त्यो राम्रो सस्कारलाइ
जे जस्तो लाग्छ मनमा तिम्रो भन्देउ है सबैलाई
दोधारे कुरा गरेर तिमि नबेच बुद्दलाई
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
बिदाइ कार्यक्रम सम्पन्न
जुन २५ तारिखका दिन नेपाल -माल्दिभ्स मैत्री समाजले यक कार्यक्रमको आयोजना
गरि माल्दिभ्समा लामो समयबाट कार्यरत तथा नेपाल मैत्री समाजले प्रकाशनमा
ल्यायको स्मारिका २०६७ का सह-सम्पादक श्री देबेन्द्र चालिसेको बिदाइ गरेको
छ. कार्यक्रममा उहाको उज्वल भबिस्यको कामना गर्नुका साथै उहाले गर्नुभयको
समाज प्रतिको कार्यको उच्च मुल्यांकन गर्दै यौटा सानो मायाको चिनो प्रदान
गरियको थियो.
नेत्र प्रसाद शर्मा
माल्दिभ्स
माल्दिभ्समा नबबर्षको उपलक्ष्यमा पिकनिक तथा स्मारिका बिमोचन कार्यक्रम संम्पन्न
१७ अप्रिल २०१०/ नेपाल-माल्दिभ्स मैत्री समाजले १६ अप्रिल २०१० का दिन नबबर्ष २०६७ को पाबन अबसरमा यक भब्य पिकनिक कार्यक्रम सम्पन्न गरेको छ. कार्यक्रम समाजका कार्यबहाक अध्यक्ष श्री होम बहादुर गुरुङको अध्यक्षता माल्दिभ्सको राजधानी मालेबाट १ घण्टा १५ मिनेटको दुरीमा अबस्थित बडोहुरा आइल्याण्डमा सम्पन्न गरियको थियो. कार्यक्रममा रोजगारीका लागि माल्दिभ्समा रहनुभायका झन्डै १२२ जना नेपाली दाजु-भाइ तथा दिदि-बहिनीहरुको सहभागिता थियो. राजधानी मालेबाट पिकनिक स्थल जान-आउनको लागि २ ओटा डोनीहरु रिजर्भ गरियको थियो। कार्यक्रममा मैत्रीपुर्ण फुटबल प्रतियोगिता सम्पन्न गरियको थियो जसमा नेपाली गेष्ट हाउस टिम, नेपाल मैत्री टिम र स्टार टिम गरि ३ टिमको सहभागिता थियो भने पहिलो खेलमा स्टार टिमलाई हराउदै नेपाल मैत्री टिम फाइनलमा प्रवेश गरेको थियो. नेपाली गेष्ट हाउस टिमले नेपाल मैत्री टिमलाई फाइनलमा हराउदै च्याम्पियनसिप बन्न सफल भयको थियो भने नेपाल मैत्री टिम फस्ट रनारमा नै चित्त बुझाउन पुगेको थियो। बिजयी टिमहरुलाई समाजका सह-सचिब श्री नेत्र प्रसाद शर्मा र भूबन गुरुङ ले पुरस्कार वितरण गर्नुभयको थियो. कार्यक्रममा शिव रेग्मी र शान्ता परियारले लोक दोहोरि प्रस्तुत गरेका गर्नुभयको थियो।
नेपाल -माल्दिभ्स मैत्री समाजको स्मारिका अङ्क ३ को बिमोचन माल्दिभ्समा लामो समयबाट रोजगारी गर्दै आउनुभयका जेष्ठ नेपाली श्री भूबन गुरुङले गर्नु भयको थियो. कार्यक्रममा युनिटी लाइफबाट माल्दिभ्समा आउनुभयका श्री शुशील पुनले सम्पूर्ण माल्दिभ्समा रहनुभयका नेपालीहरुमा नबबर्षको शुभ कामना दिनुभयको थियो. समाजका कोषाध्यक्ष श्री कुलचन्द्र वस्तीले उपस्थित सम्पूर्णमा धन्यबाद तथा शुभकामना दिनुभयको थियो।
कार्यक्रमको संचालन समाजका सचिब श्री रघु भट्टराइले गर्नुभयको थियो।
नेत्र प्रसाद शर्मा
माल्दिभ्स
यौनलीला गर्दागर्दै पक्राऊ
१९ मार्च, माल्दिभ्स/ प्रत्येक शुक्रबारको दिन प्राय माल्दिभ्सको राजधानी मालेमा डोमेस्टिक सर्भरकोको रुपमा काम गर्ने दिदि-बहिनिहरूलाइ छुट्टी दिने गरेको पाइन्छ भने यो मुस्लिम देश भयकोले गर्दा अन्य केहि कंपनीहरुले पनि प्राय शुक्रबार नै छुट्टी दिने गरेको पाइन्छ त्यसैले होला यो दिन लगभग यहाका पार्कहरुमा कुनै मेला नै लागेजस्तो देखिन्छ. तर बिडम्बना नै भन्नु पर्ला यही मार्च १९ का दिन छुट्टीको मौक़ा परेर १ जोड़ी नेपाली केटा-केटीहरु यहाको आर्टिफ़िसिअल पार्कमा यौनलीला गर्दा गर्दै यहाको पुलिसले पक्रियको खबर सुन्नमा आयको छ.
यसरी घरबाट लाखौ रकम खर्चेर पैसा कमाउने उदेश्यले बिदेशियका केटा-केटीहरु यस्तै मस्तिमा लाग्दै जाने हों भने भोलीको भबिस्य के होला सबैले सोच्नुपर्ने बेला आयको छ.
भुतपुर्ब प्रधानमन्त्रि तथा नेपाली कांग्रेसका सभापति स्वर्गीय श्री गिरिजा प्रसाद कोइराला प्रति हार्दिक श्रदान्जली
20 मार्च/ जीबनको सम्पूर्ण समय राजनीतिमा सुम्पेर देशमा भयका जहानिया शासन, निरंकुसतंत्र, राजतंत्र जस्ता जनहित बिपरीत शासनको अन्त्य गर्न तथा देशमा चलेको १२ बर्षे गृहयुद्दको अन्त्य गरी देशमा लोकतांत्रिक गणतंत्रको स्थापना गर्नमा अग्रणी भूमिका निर्बाह गर्नुभयका महान नेता, शिखरपुरुष तथा महानयौद्दा स्वर्गीय श्री गिरिजा प्रसाद कोइरालाको निधनले देशलाई यौटा अतुलनीय क्षति भयको छ। उहामा भयको निडरताले गर्दा नै बेलाबेलामा देशमा आइपरेका संकटको समाधान गर्नमा ठुलो भूमिका खेलिरहेको थियो त्यसैले आजको यो दिनमा हामीले उहाप्रती शोक मनाउदैमा वा श्रदान्जली ब्यक्त गर्दैमा हामी नेपालीको जिम्मेबारी पूरा हुदैन उहाको अन्तिम चाहना देशमा जनसंबिधान र शान्तिको प्रत्याभूति हुनु हों त्यसैले संपूर्णले मेलमिलापको बाटो अबलंबन गरेर देशलाई सही निकास दिनु नै उहाप्रतिको श्रदान्जली हों भन्दै उहाको मृत-आत्माको चिर शान्तिको कामना गर्दै शोकाकुल परिवार प्रति समबेदना प्रकट गर्दछौ।
-नेत्र प्रसाद शर्मा
सह-सचिब तथा नेपाल-माल्दिभ्स मैत्री समाज माल्दिभ्स
काठमाडौ, फाल्गुन २१ - घरेलु कामदारमा साउदी अरब पुगेकी एक महिला आठ महिनाको गर्भ बोकेर नेपाली दूतावासको शरणमा पुगेकी छन् । उनी दुई वर्षअघि साउदी पुगेकी थिइन् । गर्भ बढ्दै गएपछि घर मालिकले निकालेपछि रिना श्रेष्ठ (नाम परिवर्तन) सुरक्षा खोज्दै रियादस्थित दूतावासको शरणमा पुगेकी हुन् ।
'यो अहिलेसम्मकै निकै जटिल समस्या हो,' दूतावासका प्रथम सचिव खड्गप्रसाद दाहालले कान्तिपुरसँग टेलिफोनमा भने, 'उनलाई समयमै स्वदेश पठाउन दूतावासले साउदी सरकारलाई आग्रह गरेको छ ।'
गैरकानुनी रूपमा रहेकी ती महिला स्वदेश फिर्नुअघि 'डिर्पोटेसन सेन्टर' मा बस्नुपर्छ । 'जेलको बसाइ अनिश्चित हुन्छ,' उनले भने, 'त्यसकारण शिशु जन्मिने समयभित्र स्वदेश फिराइसक्नुपर्छ ।' ती महिलले साउदीमै बच्चा जन्माए अनधिकृत रूपमा गर्भधारण गरेको अभियोगमा बच्चासहित जेल बस्नुपर्छ । आफू कार्यरत घरमालिक्नीको भाइको जबर्जस्तीकरणीबाट गर्भ बस्न गएको पीडित महिलाले बताइन् ।
'त्यस घर छाडेर प्रहरीमा पुगेकी रहिछिन्, प्रहरीले अर्को घरमा काम गर्न पठाइदिएछ,' दाहालले भने, 'दोस्रोपटक कार्यरत घर मालिकले गर्भ रहेको जानकारी पाएपछि निकालिदिएको हो ।'
त्यस्तै, संयुक्त अरब इमिरेटस् (यूएई) मा पुगेकी झापाकी ३१ वर्षीया रीता (नाम परिवर्तन) घरमा थुनेर राखेको ४० दिनपछि छतबाट हामफालेर बुधबार नेपाली दूतावासको शरणमा पुगेकी छन् । 'मसँगै १२ जना नेपाली महिलालाई थुनेर राखेको थियो । सात जनालाई ओमन पठाए, अरू त्यहीँ छन्,' उनले फोनमा कान्तिपुरलाई भनिन्, 'ज्यान जोखिममा पारी हाम फालेर उम्किएँ ।'
उनी वैदेशिक रोजगार विभागको श्रमस्वीकृति लिएर लुली सुपरमार्केटमा काम गर्न म्यानपावरमार्फत गएकी थिइन् । त्यहाँ पुगेपछि उनलाई घरको काममा लगाइएको थियो ।
यसैबीच, साउदी पुगेका २४ पुरुष कामदार कम्पनी नभेट्टाएर एक महिनादेखि अलपत्र परेका छन् । माघ २२ गते अन्हर हुसेन सुपरमाकेटमा गएका सप्तरी र धनुषाका कामदार अलपत्र परेका हुन् । 'हामीले अहिलेसम्म भनेको कम्पनी र काम पाएका छैनौं,' मोहमद मुमताज हुसेनले फोनमा भने, 'खानबस्न समस्या छ । म्यानपावर र मालिकलाई गुनासो कसैले वास्ता गर्दैनन् ।'
उनीहरूले एक लाख पाँच हजार रुपैयाँ तिरेर काठमाडौं नख्खुस्थित स्टार रे ओभरसिज्बाट गएको बताए । 'कम्पनीको प्रोजेक्ट सुरु नभएर काममा लगाइएको छैन । त्यस कम्पनीलाई ५० जना चाहिनेमा हामीले ३० जना मात्रै पठाएका थियौ । बाँकी बंगलादेशबाट गएपछि कम्पनीलाई आवश्यक कामदार पुग्छ,' स्टार रेका प्रमुख रमेश बताउने भगिराथ राईले कान्तिपुरलाई भने, 'बुधबारदेखि काम सुरु हुन्छ । उनीहरूले काममा नलगाए पनि गएको समयदेखि नै तलब भने पाउँछन् ।'
राईले उनीहरूलाई ट्रली र क्लिनरको काम गर्न मासिक ६ सय रियाल (१२ हजार रुपैयाँ) पाउने गरी स्पष्ट भनेर पठाएको बताए ।
(ईकान्तिपुर)
स्वार्थी प्रेमीको प्रेम कथा
धन कमाउन हिड्छ प्रदेश साहुको ब्याज बोकी
जेनतेन काममा लाग्छ बस्छ चित्त ठोकी;
२/४ महीना बीते पश्चात जुरमुराउन थाल्छ
४/६ महीना बिताइसके ठाउ मै आगो बाल्छ!
साउको ऋण तिरिसके केटी खोज्दै हिड्छ
हिड्दा हिड्दै जतापायो त्यतै तीर भिद्छ;
खन्याउछ मीठा सपना केटी मख्ख पर्छे
बाचा बंधन गराउदै मनमा आशा भर्छे!
औकात भन्दा माथी उठी गफ लडाउन पुग्छ
दैनिक भेटघाट खानपिनसंगै आर्थिक मूल सुक्छ;
घर चलाउन ब्यबहार धान्न धौ-धौ बन्दै जान्छ
तनाब बढ्यो मनमा भन्दै के जाती के तान्छ!
महँगो र अत्याधुनिक फोन खल्तिमा हुन्छ
फ़ोनैबाट केटीसामू जाल फिजाउदै रुन्छ;
आखिर यउटा नारीनहो जालमा फसी हाल्छे
बास्तबिकता नबुझेरै गाठो कसी हाल्छे!
गफै गफमा दुइटाबाट यौटा बन्न पुग्छन
साझा जीबन नाम नाम दिदै यक अर्कोमा चुक्छन;
यक बसाइमा घंटी बज्छ घरको नंबर आउछ
फोन उठाउदै गफ गर्दापो केटीले चाल पाउछ!
लामो गफगाफ नगरेरै बूढीको फोन काट्छ
ब्यस्तताको कारण दर्शाई घरपरिवार ढाट्छ;
कस्को फोन हों भनी सोध्दा भाउज्युको हों भन्छ
श्रीमतिलाई भाउज्यु बनाई आफु कुमार बन्छ!
नानाथरी कहानी बनाई फेरी फकाई हाल्छ
झुटको खेतमाँ मलजल गरी सच्चाइलाई टाल्छ;
महिनौ बीते बर्शौ बीते उमेर बीती राछ
घरमा बाउको खबर सुन्दा घर जाने दिन आछ!
घर छाडेको ३ बर्ष भो खल्तिमा दाम छैन
साहुको ऋण बाहेक बाकी केहि पठाको हैन;
साथीसँगी सबैसंग गुहार माग्न थाल्छ
फकाई फुलाई त्यों केटीको कमाई पनि हाल्छ!
बाचा गर्छ केटीसंग घरसल्लाह गर्छु
घर बनाई सबथोक मिलाई चाडै सिउदो भर्छु;
बिचरा त्यों सोझो केटी गफमै लठ्ठ पर्छे
सबथोक सुम्पी आफु उम्कि उसलाई बिश्वास गर्छे!
आखिर धनको पोको बोकी घरतिर फर्किन्छ
यता केटी दिन महीना गनेरै पर्खिंछ;
देको भाका नाघिसक्दा आउने खबर छैन
शंकाहरु चुलिदैछन कही नआउनेत होइन
धैर्यताको बाध नै फुट्यो बाटो हेर्दा हेर्दै
धड्कनहरू रुक्न थाले सास फ़र्दा फेर्दै
साथी मार्फ़त खबर पाइयो नआउनेभो भनी
अबला त्यों लाचार नारी उल्टो शिकार बनी!
शुरू भाथ्यो स्वार्थेबाट सिद्द पनि भयो
घर परिवार भेटेपछि निर्धो बनी गयो;
ठाऊ ठेगाना उल्टो दियो कहा गायर खोज्ने
भाको सबै रित्तियसी अब कस्लाई रोजने !
धन, मेहनत इज्जत जती सबै लियो त्यसले
बाध्यताले घेरी ल्यायो छाडेन बिदेशले;
छाडेन प्रदेशले!!
टिकाराम रेग्मी
सनी गाऊं - १, सिंजा, जुम्ला
भन्न मन लाग्दोरहेछ
शरिरमा नेपाली रगत बगेको हुदा
सबै नेपाली आफू जस्तै लाग्दो रहेछ
जो कोही नेपालीको आखामा आशु बगेको देख्दा
यो मन त्यसै दू:खीत बन्दोरहेछ;
कुनै नेपाली दू:खमा परेको बेला
यो मन भित्र भित्रै रुदोरहेछ
त्यसैले त होला
नेपालको शिर सगरमाथा सदा उचो राख्न मन लाग्दोरहेछ
हामी सारा नेपाली यक हौ भन्न मन लाग्दोरहेछ।।
कुनै नेपाली बिदेश आउदा
कतै कसैले बिक्री पो गर्यो की, यो मन सोच्न पुग्दोरहेछ
नेपालीले नै झुट्टा आश्वासन दियो रे भन्दा
कता कता नेपालीपन हरायछ की जस्तो लाग्दोरहेछ .
हरेक दिन समाचारमा
नेपाली चेलीको अस्मिता लुटियो रे भन्ने सुन्दा
नेपाल नै नांगीयो की जस्तो लाग्दोरहेछ
ती चेलीको पीड़ालाइ सम्झिदा
हामी सारा नेपालीको अस्मिता नै खोसीय जस्तो लाग्दोरहेछ
त्यसैले त होला
सारा नेपालीलाई कुकर्ममा नलाग भन्न मन लाग्दोरहेछ
नमूना बनेर नेपाल र नेपालीको परिचय दीउ भन्न मन लाग्दोरहेछ
हाम्रो देश हाक्ने नेताहरुको नाटक देखेर
के देशमा नेताहरु छैनन की जस्तो लाग्दो रहेछ
हाम्रा नेताहरूलाई त हजूर बिदेश घुम्न पाय पुग्दोरहेछ
की त सिंगापूर की त दिल्ली नै सुभ्दोरहेछ
शान्तिको दूतको जन्म भयको देशमा
अनुशासनहिन नेता र आतंककारीको हालिबहाली रहेको पाइन्छ
नेताहरूले त मस्ती गरेकै छन तर
हामी सारा नेपालीले त हजूर खाली चर्का भाषण मात्रै खाइंछ
त्यसैले त होला
सारा नेपाली जागौ अब भन्न मन लाग्दो रहेछ
६०१ जना पालेर मात्रै हुदैन संबिधान लेख छिटो भन्न मन लाग्दोरहेछ
देशमा रहेका नदी-नाला अनी हिमाल देख्दा
सच्चिकै हामीमा गौरब लाग्दोरहेछ
तर
हिउद यामको लोडसेडिंग र बर्षाको डूबान देख्दा
कतै ति सारा संपदा नेपालमा पर्दैनन की जस्तो लाग्दोरहेछ
देश भित्रैका दल, संगठनले भौतिक संरचना तोडेको देख्दा
को हुन तिमीहरु सोध्न मन लाग्दोरहेछ
आफ्नै नेपाली रगत बगेका नेपाली मारेको देख्दा
कतै यहाँ मानब रूपी दानबको आगमन त भयको छैन सोध्न मन लाग्दोराहेछ
नेत्र प्रसाद शर्मा
बागलुंग हाल माल्दिभ्स
नबनेत्र@याहू.कम
भो आमा नदिनुस नेता बन्ने आषिश मलाई
भो आमा नदिनुस नेता बन्ने आषिश मलाई
म चाहन्न कुनै महलमा बसेर जनता सोस्नलाई।।
भो बाबा मलाई चाहियको छैन नेताको खोल ओड्न
म चाहन्न यो सयौ फुलले सजियको फुलबारी गोड्न।।
मलाई चाहियको छैन कसैको सल्लाह देशको ढुकुटी मास्नलाई
नदिनुहोला गुरुहरु कसैलाई शिक्षा कुर्चिको लागि लड्नलाई।।
हे आमाहरु अब नजन्माउ यस्ता नेताहरु हाम्रो लागि
जसले गर्दै छन ठगी हामी सारा नेपालीहरु माथि।।
अब जन्माउनु पर्छ तिमीले आमा गौतम बुद्द र बाल्मिकि
जसले फैलाय शान्तिको नारा बनाय सबलाई ज्ञानी।।
बडा दशै र तिहार
हिन्दूहरुको महान पर्ब बडा दशै तिमी शान्तिको सन्देश लिएर आउनु
रक्तपात र आतङ्कको पथमा होइन शान्तिको पथमा हिंड्ने सल्लाह दिनु।।
तिहार पछि आन्दोलन होइन् शान्तिको प्रबचन गर्नलाई भन्नु
बन्दुक बोकी हत्यामा होइन सम्बिधान लेख्न कलम दिनु।।
आशिर्बाद दिनु सबैले अब बिकासमा लाग्नलाई
कसैले नदिओस आशिर्बाद फेरी टोडफोड गर्नलाई।।
दिनु है देवी सबैलाई सन्देश एकढिक्का हुनलाई
नदिनु कहिल्यै भुलेर पनि सिसा झै फुट्नलाई।।
जे जे भो हिजो माधव, गिरिजा भुलेर जानु है
उपेन्द्र जि र प्रचन्ड जि ले बिचार गर्नु है।।
यो देश रहे मात्रै त तिमी नेतामा गनिन्छौं
टुक्रियो नेपाल भने त तिमी जेलैमा सडिन्छौं।।
जनताले पनि अब त बुझे त्यसरी हिड्दैनन
तिम्रा ति पुस्रा भाषण त अब कसैले सुन्दैनन।।
त्यसैले दशै तिमीले सबलाई यो सन्देश दिनु है
नेताले केही गरेनन देवी यो देश जोगाउ है।।
नेत्र प्रसाद शर्मा
बाग्लुङ, भकुन्डे हाल : माल्दिभ्स
यो युग धेरै अगाडि गयको छ रे!
यो युग धेरै अगाडि गयको छ रे,
यहाँ हुनु नहुनु सबै थोक भयको छ रे।।
आज भोली पुरुष महिला सबै समान भाका छन रे,
पुरुषले गर्ने सबै काम महिलाबाटै गरिन्छ रे।।
तर आश्चार्यको कुरा के छ भने अङ्ग पनि सटिन्छ रे,
नाकमा लाउने मुन्द्री, फुली नाइटोमा मै रोपिन्छ रे।।
ओठमा लिने चुम्बन पनि त्यतै कतै गरिन्छ रे,
३३ प्रतिशत अधिकार लिने शरीर ३ प्रतिशत ढाकिन्छ रे।।
सदन-सडक जताततै अधिकार कै कुरो गरिन्छ रे,
फेन्सी तिर जादा भने छोटा छोटा रोजिन्छ रे।।
साझ बिहान आज भोली डिस्को बारमा जान्छन अरे,
आधा रातमा कहिले काही झुम परेर फर्किन्छन रे।।
कही कतै सम्झाउदा महिला अधिकार भन्छन अरे,
उनकै भलो गर्न खोज्दा महिला जुलुस निक्लिन्छ रे।।
तर दिनमा भने अझै पनि उनलाई लाज लाग्छ अरे,
त्यसैले होला जुलुस गर्दा कालो पट्टी बाधिन्छ रे।।
नेत्र प्रसाद शर्मा
बाग्लुङ, भकुण्डे
माल्दिभ्सको जागिर
लाख लाख रुपे पैसा तिरी माल्दिभ्समा आउने
बिदाइको टिका लगाइ बाइ बाइ सबको हुने।।
ढाटी छली भारत हुँदै रेलको यात्रा गर्दै
डलर कमाउने सपना मनमा पैसा छर्दै छर्दै।।
जब झर्यो माले इयरपोर्ट समुन्द्रको माझमा
सोच्न पुग्छ मनले तब परे क्यारे घातमा।।
काम चाँही फेरी उस्तै हरे! बिल्डिङ कन्ट्रक्सनमा
सुत्नु पर्ने भयो अब तला वाले बेडमा।।
साझ बिहान शरीर भरी लामखुट्टेका जुलुस
रातै भरी टोक्न थाल्छन माल्दिबियन उडुस।।
देशमा छदा हल्लियर खाने बानी थियो
कामै कामले सिध्दियो शरीर भयो ठ्याम्मै सियो।।
ऋण धन गर्दै चर्को ब्याजमा साहुको पैसा लीइ
बन्दगिमा खेतीयोग्य सबै जग्गा दीइ ।।
बाऊ-आमाले भन्छन होला पैसा छिटो पठाइ
साहुले अति गर्न थाल्यो छैन हाम्रो कमाई।।
बानी लाग्यो आफ्नो भने मोजमस्ती गर्ने
जब देशमा फिर्नु पर्छ कसको शरण पर्ने ।।
त्यसैले त बिदेशमा सोच्ने बेला आयो
देशमा गई केहि गर्नलाइ नगदनारायण चाहियो ।।
त्यसैले त सबै कुरा समानतामा गरौ
सबै भन्दा ठुलो कुरा स्वास्थलाइ नै ठानौ।।
सत्मार्गमा हिडौ सधै स्वाबलम्बी बनौ
जे भयनि जे गरेनी हामी नेपाली यक हौ ।।
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
कोपिला फुल्नलाइ
सकिन तिमि सँग हिजो मैले प्रस्ताब कुनै राख्नलाइ
भयो पछुतो आज तिमिबाट टाढा भएर बस्दा मलाइ।।
छन त छँदै छ तिम्रो सम्झना पल पल मेरो मनमा
के गर्ने टाढा भएर देखाउन नमिल्ने तिम्रो आँखामा।।
हुन त तिमिले बिर्सिएर हुन सक्छ मेरो वास्ता नगरेको
तिमिलाइ थाहा छैन यो मेरो मन कति छ रोइरहेको।।
म इज्जत राख्न चाहन्थे सबैको, सकिन भन्नलाइ
त्यसैले गर्दा धोका भयो, आज थाहा छैन तिमिलाइ।।
तिमिलाइ सम्झि आज म टोलाइ रहन्छु पल पलमा
तर के गर्ने पाउन सक्दिन तिमिलाइ, खोज्दै छु सगरमा।।
छैन कुनै खबर आज तिम्रो, कतै डोली त चढिनौ
कता छौ आज कस्को साथ लियौ, खै किन भन्दिनौ।।
तिमिले बिर्से पनि आज म सक्दिन भुल्नलाइ
तिमिले बिर्सिएर गयौ भने सक्दैन यो कोपिला फुल्नलाइ।।
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
तिहार
तिहारको बेला रमाइलो होला म भय परदेशमा
रमाउन पाइन यो साल पनि नेपाली माटोमा ।।
मखमली फुल फुलेर गाउँ नै धकमक्क भाछ रे
धानको बाली पाकेर खेतमा पहेली छाछ रे ।।
छैन रे कतै हिलो र मैलो सफा छ सन्सार
घरहरु सबै भाछन रे दुलही सिँगारी चौपट्ट ।।
सबैको घरमा शुखको आभास शान्तिको कामना
सबैले पुज्छन काग र कुकुर आ- आफ्नै रितमा ।।
गाइको पूजा गरेर फेरी लक्ष्मीलाई पुजेका
धनकी देवी लक्ष्मी हुन भन्ने सबैले बुझेका ।।
देउसी र भैलो खेलेर गाउ अती छ रमाइलो
पिङको रनक छुट्टै छ फेरी सरर मच्चेको ।।
सयपत्री अनी मखमली गासी बुनेको त्यो माला
दिदिको हातको टिका लगाइ जन्थ्यौ नि पिङ मेला ।।
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
कतै दुरी पो बढ़यो की
आज किन आफंतले चिन्न छाडे
कतै दुरी पो बढ़यो की
मलाइ बुझ्नै गाह्रो भो
हिड्दा हिड्दै बाटोमाँ कतै गल्ती पो गरे की ॥
खै कतै उनिहरु नै बसाई सरेर धेरै टाढा पुगिसके की
म अचम्मै परे
कतै सड़कमाँ चक्काजाम भैदियो की
अझै पनी म खोज्दै छू
उनीहरुलाई कतै बाटो बिर्सियकी भनेर
तर लुक्दैछन
उनिहरु हुन सक्छ
यो अभागिलाई साथ नदिऊ भनेर
कता कता मुटु जल्छ
मनमा ब्यथा बढे जस्तो
अब खोज्न छाडी दिन्छु
मेरो मन नि छैन सस्तो॥
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
जिवन
नसोच जिवन ब्यर्थ छ भनेर,
त्यो त प्रकृतिको प्रसाद हो ।।
नगर तुलना दुख अनि धोखासङ्ग मात्रै,
त्यो त केबल बर्षात हो ।।
बर्षात बन्छ कालो बादलको गोधबाट
तर,
बर्षात पछि आकास अबस्य खुल्छ।।
सत्कर्ममा बिस्वास राख्दै अघी जो बढ्न सक्छ,
त्यसले त्यो कालो इतिहास अबस्य भुल्छ ।।
नसोच म जन्मेको केबल आफ्नो लागि मात्रै भनेर,
तिमिसङ्ग अर्को पाटो पनि त गासियको छ ।।
के भो त तिम्रा केहि खुसीहरु लुटिय पनि,
रित्तियको त छैन नि कहि कतै साचियको छ ।।
नडुलाउ मन अतितलाइ सम्झेर,
त्यो त बितेर गैसक्यो ।।
सोच्नु छ भबिस्य अनि रमाउनु छ बर्तमानमा,
सङ्हर्ष त हाम्रो नियति नै भैसक्यो।।
टिकाराम रेग्मि
जुम्ला सिन्जा (हाल माल्दिभ्सबाट)
तिम्रो जन्म
हिजो राती सपनिमा
तिम्रो जन्म भाको मैले देख्दै थिय ।।
त्यहि बेलामा
मैले दुइटा शब्द लेख्दै थिय ।।
त्यो बेलामा कैयौ मान्छे
तिमिलाइ नै भेट्दै थिय
सबै जना तिमिलाइ नै
शुभ कामना बाड्दै थिय ।।
तिम्रो जन्म भाको सुनि
इश्वर पनि खुशि थिय
तिमिलाइ नै हेर्न भनि
टुप्लुक त्यहि आइ पुगे।।
जन्म भय यो धर्तिमा
अभिभाबकले हुर्काइ दिन्थे
भबिश्यलाइ कता मोड्ने
त्यो त आफ्नै हातमा छ रे।।
आउछन सबलाइ अबसरहरु
नमरेर बाच्न सके
दुइ दिनको जिन्दगिमा
हरेश कहिल्यै नखानु रे?
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
मेरो मृत्यु
आज राती सपनामा
मेरो जीवनको
मृत्यु भएको
म देख्दै छु ।
न कात्रो छ
लाश छोप्न
न कोहि छ वरिपरि
कस्तो वेवारिसे मृत्यु
लाग्यो यो एउटा
अभावको मृत्यु हो
न कि
मेरो शरिरको ।
म आफनो मृत्यु
आफै महसुस गदैछु
कस्तो विडम्बना
आफनो जीवनको
मृत्यु महसुस गर्नु ।
म बांच्दा सम्म
सबै संगै थिए
खुशीका पलपलमा
तर
पीडामा मेरो मृत्युको
रुने पनि कोहि रहेनछ ।
त्यसैले मेरो मृत्यु
मेरो सपनामा
वेवारिसे बनेको छ
अभावयुक्त बनेको छ ।
ऋचा शर्मा तिवारी
नेपाल
भकुण्डे गाउ बिकास समिती एक परिचय
बाग्लुङ जिल्लाको सदरमुकाम बाग्लुङ बजारबाट करिब ४ कोसको दुरिमा अबस्थित यक गाउ बिकास समितीको नाम हो -भकुण्डे। बाग्लुङ् बजारबाट दक्षिण तिर फर्केर हेर्दा झट्ट देखिन्छ यो गाउ बिकास समिती । यो गाउ बिकास समितीको पुर्बमा बलेवा पश्चिममा तित्याङ उत्तरमा कालिगण्डकि र बाग्लुङ नगर पालिका दक्षिणमा रायडाँडा अबस्थित छन। यो गाउ बिकास समिती सानो भयपनि घना बस्तीले सजियको छ। यहा बिधिध जात जाति, धर्म तथा पेशाका मान्छेहरुको बसोबास रहेको छ।
कृषिको क्षेत्रमा हेर्दा यहा अमिला जातका फलफुल प्रसस्त मात्रामा पाइन्छ भने आलु, मुला, धान, कोदो, मकै, गँहु, जौ आदिको खेति गर्ने गरिन्छ। यो क्षेत्र माहुरि पालन, भेडा-बाख्रा, गाइ-बस्तु, हाँस-कुखुरा आदि पशु-पन्छिको लागिपनि उपयुक्त मानिन्छ। तर अझै पनि यहा उहि पुरानै तरिका र जातका ब्यबसायहरु गर्ने गरियको पाइन्छ जसले गर्दा मान्छेलाइ अगाडि बढ्नमा कठिनाइ परिरहेको पाइन्छ। यो गाउ बिकास समिती सदरमुकामसङ्गै जोडियको भय पनि बल्ल बल्ल स्वास्थको क्षेत्रमा एउटा स्वास्थ चौकी, शिक्षाको क्षेत्रमा हेर्दा एउटा उच्च माद्यामिक बिद्यालय, एउटा निजि स्रोतबाट सन्चालित निम्न माद्यामिक बिद्यालय र केहि प्राथमिक बिद्यालय र एउटा निजी बोर्डिङ स्कुल छ।
अझै पनि यहा सडक-यातयातको क्षेत्रमा हेर्दा जनताको प्रयास पछि कच्चि सडकको डोरेटो सम्म पुग्न सफल भयको छ तर सघुरो बाटो र त्यसमा पनि खोलाहरुमा पुल नभयकोले गर्दा गाडि जान साह्रै नै कठिन पर्ने गर्दछ। सन्चारको क्षेत्रमा भने अहिले मोबाइल सेवा मार्फत सन्देशहरु देश बिदेशमा पुर्याउने काम भइरहेको छ। भौगोलिक दृष्टिले गर्दा मोबाइल सेवा पनि घर-घरमा नचल्ने हुदा डाडा-डाडामा गयर मात्र सन्चारको फाइदा लिइरहेका छन भकुण्डेबासिहरु। यो गाउ बिकास समिती सानो भय पनि धेरै भन्दा धेरै गैरसरकारी सङ्सस्थाको जन्म तथा कर्म थलो बनेको छ। यि सस्थाहरु पनि यसको बिकाशका लागि लागिरहेको पाहिन्छ। पर्यटकिय क्षेत्रमा हेर्दा मुलाबारि क्षेत्र, ताल बाराही आदि रहेका छन तर यि क्षेत्रको बिकाश तथा सम्बर्दन नहुदा मात्र नाममा सिमित बन्न पुगेका छन।
-नेत्र प्रसाद शर्मा "नबनेत्र"
नेपाली जैविक हरियो चिया, आर्थीक क्रान्तिको सम्भावना
नेपाल विश्वको मानचित्रमा एक भूपरीबेष्ठिट मुलुक हो । आफ्नै मौलिकता,पर्यावरणीय žआर्कषण,प्राकृतिक मनोरम, विश्वको अग्ला हिम शिखरहरु र नदी नालाहरुले भरिएको देश, संसारको छानो सगरमाथाको देश, शान्तिको अग्रदुत गौतम बुद्धको जन्मथलो तपोभुमि नेपाल । विश्वको ०.००३% र एसियाको ०।०३% भुभाग ओगटेको नेपाल जैविक विविधताको हिसावले निकै उल्लेख्नीय र वैवहवशाली मानिन्छ । कुल भुभागको १२.५% ओगटेको नेपालमा ७५० थरी भन्दा बढी जडीबुटी पाइन्छ, जुन सम्पूर्ण यूरोप र अफ्रिकाको भन्दा बढी हो । तर विडम्वना जैविक विविधतामा यती सम्पन्नशाली भएर पनि यसको पहिचान, सम्वर्धन र प्रबर्धन गर्न नसक्दा वजार नपाएर खेर गएका ति जडिबुटीहरु विश्व वजारको अत्याधिक मागको कारण चोरी निकाशी दिन प्रतिदिन बढीरहेको छ।
आज विश्वमा विकसित मानिएको राष्ट्रहरु चाहे प्रविधीको विकास गर्ने अमेरीकि मुलुक हुन्, या चाहे पेट्रोलियम पदार्थको व्यापार गर्ने खाडी मुलुक, वा पर्यटनको व्यापारबाट आर्थिक सम्वृद्री प्राप्त गर्ने थाईल्यान्ड र स्वीजरल्यान्ड लगायतका मुलुकहरु नै किन नहुन देशको प्राकृतिक सम्पदा, स्थानिय स्रोत र साधनको सदुपयोगबाट नै भएको हो ।
विश्वको सामरीक महत्व बोकेको आर्थीक सम्वाहक शक्तिशाली देशहरु भारत र चिनको विचमा रहेर पनि लामो समय देखी समृद्ध बन्नुको सट्टा आर्थीक स्वावलम्बी बन्नको लागि प्रयासरत छ । नेपालका लाखौ पौरखी हातहरु बेरोजगार भई एत्रतत्र भौतारीरहेका छन् । दलालको फन्दामा परेर विदेशी भुमीमा अलपत्र मात्र हैन धेरै जनाको ज्यान पनि गुमाई सकेका छन् । कयौ नेपालीहरुले जिवन बचाईदिनको निम्ती आग्रह गरिरहेको छन् । काम पाएर पनि श्रमको मूल्य नपाएर स्वदेश फर्कन सकिरहेका छैनन्।
अर्को तर्फ भैतिक दुनियाँमा प्रविधिको विकासको नाममा प्राकृतीक जिवनवाट टाढीदै छ, दिनप्रतिदिन जंक फुड, फास्टफुड र रसायनयुक्त खाद्य पदार्थको प्रभावले स्वास्थ्य प्रतिकुल बन्दै छ। व्यस्तताको कारण, वाध्यताको कारण वा सौखको कारण यस्ता खाद्य पदार्थको प्रयोगबाट आएको स्वास्थ्य गिरावटको कारण आज विश्व चिन्तीत छ । यसको प्रतक्ष्य प्रभाव नेपालमा पनि परेको छ। जसको परिणाम नेपालमा २० वर्ष मुनीका विद्यार्थीहरुमा गरीएको परिक्षण अनुसार १०% मा मधुमेहको लक्षण देखीएको छ । ३५% भन्दा बढी मानिसहरु मुटुको विभिन्न रोगबाट पिडित छन् (विश्व मुटु महासंघको अनुसार विश्वमा १७ मिलियन मानिसहरु मुटुरोगको कारण वर्षेनी मर्ने गर्दछन्)। मृगौला र क्यान्सर रोग लगायत मौसम अनुसार हुने विभिन्न रोगका शिकार बनेका नेपालीहरुको स्वास्थ्य स्थिती हेर्दा चिन्तीत मात्र हैन जागरुक हुने समय आएको छ । यी र यस्ता तथ्यहरुलाई मनन गर्दै नेपाली जडीबुटीहरुको विश्व बजारमा पुर्याउन आजको आवश्यकता हो भने भोलीको लागि अपरीहार्य हो । ७५० थरी भन्दा बढी जडीबुटीहरुको आ–आफ्नो महत्व भएपनि जडीबुटीका राजा मानिने यार्चागुम्बा र रानी मानिने अश्वगन्धा जस्ता अमूल्य र दुर्लभ जडीबुटीहरुको उचित बजार व्यवस्थापन नहुँदा राज्यले प्राप्त मात्रामा उपलब्धी हासिल गर्न सकेको छैन । यस्तै बहुमूल्य नेपाली बस्तु मध्ये “जैविक हरियो चिया” पनि एक हो।
के हो जैविक हरियो चिया?
(Camellia Sinensis) प्रजातीको विरुवा हो । भारत र चिन सबैभन्दा पहिले चिया प्रयोगमा ल्याउने देश हुन । कालो चिया र हरीयो चिया एउटै विरुवाबाट तयार भए पनि उत्पादन, प्रशोधन र प्रयोग गर्ने विधिमा फरक हुने भएकोले यी चियामा पाईने गुण र शरीरमा पार्ने प्रभावमा निकै भिन्नता रहेको पाईन्छ। संसारमा सबैभन्दा बढी ग्रीन टी को प्रयोग गर्ने देशहरु जापान र चिन हुन। यी देशको मानिसका स्वास्थ्य स्थिती र औषत आयु हेर्दा संसारमै उच्च रहेको छ। जापानीजहरु संसारमै सबैभन्दा बढी बाच्नुको विभिन्न कारणहरु मध्ये ग्रीन टीको प्रयोग एक प्रमुख कारण भएको तथ्य विभिन्न अनुसन्धानबाट प्रमाणित भैसकेको छ । जापानीज र चिनियाँहरुले परापूर्वकालदेखी हालसम्म पनि ग्रीन टी लाई अमूल्य औषधीको रुपमा प्रयोग गर्ने गरेको पाईन्छ। जैविक हरियो चियामा पाईने प्रमुख तत्वहरु जैविक हरियो चिया प्राकृतिक विधिद्वारा उत्पादन, प्रशोधन र प्रयोग गरिने भएकोले यसमा पाईने प्राकृतिक गुणहरु
यसमा सुरक्षित छन्। ति मध्ये केही प्रमुख तत्वहरु यस प्रकार छन्।
१) एण्टिअक्सिडेन्ट – क्याटेचिन्स, अंयाबोनोल्स
२) भिटामिनहरु – भिटामिन ए (क्यारोटिन), भिटामिन बी१, बी२, भिटामिन ई, भिटामिन सी
३) खनिज लवनहरु – म्याग्नेसियम, म्याग्नेज, सेलेनियम, पोटासियम, फ्लोराइड
४) कार्बोहाइड्रेट – ग्लाइकोसाइड, पोलिसेकेराइड्स
५) प्रोटिन – थियानिन (एमिने एसिड)
६) अन्य – क्याफिन (२%–३%), थियोफाइलिन
(श्रोत: डायना रोजन, नेचर रिमिड अफ ग्रीन टी तथा ग्रीन टी सम्बन्धी बेभसाइटहरु)
जैविक हरियो चियामा पाईने तत्वहरुले शरीरमा पार्ने प्रभाव
हामीले खाएको खानाबाट पाईने पौष्टिक तत्वहरु शरीरमा गएर उपयोग हुने क्रममा शरीरमा विभिन्न रासायनिक प्रकृया हुन्छ । यी प्रकृयाका क्रममा अक्सिजनबाट केही हानिकारक तत्वहरु उत्पादन हुन्छन् । जसलाई फ्री रेडिकल्स भनिन्छ । यी फ्री रेडिकल्सले प्रोटिन, चिल्लो, डि. एन. ए. र कोष झिल्लीलाई नष्ट गर्दछन् । फ्री रेडिकल्सलाई नै क्यान्सर, हृदयघात, मधुमेह, उच्च रक्तचाप जस्ता घातक रोगहरु साथै बुढोपनको लागि प्रमुख कारक तत्वको रुपमा मानिन्छ । फ्री रेडिकल्सहरु शरीरबाट हटाउन वा यी तत्वबाट शरीरमा हुने हानिबाट बच्ने एक मात्र उपाय खानामा एण्टीअक्सिडेन्टको मात्रा बढाउनु हो हर्बो अर्गानिक ग्रीन टीमा क्याटेचिन्स र भिटामिन सी
प्रचुरमात्रामा पाईने भएको कारण यसको नियमित सेवन गर्नाले फ्री रेडिकल्सको कारणले हुने (क्यान्सर, हृदयघात, मधुमेह, उच्च रक्तचाप जस्ता) घातक रोगहरुबाट सजिलै बच्न सकिन्छ । क्याटेचिन्स र भिटामिन सी सुपरिचित एवं शक्तिशाली एण्टिअक्सिडेन्ट हुन ।
रगतमा कोलेष्ट्रोलको मात्रा बढी भएमा रक्तनली कडा भएर उच्च रक्तचाप, हृदयघात र पक्षघात हुने सम्भावना धेरै हुन्छ । सबै कोलेष्ट्रोल हानीकारक हुदैनन्। LDL कोलेष्ट्रोल हानीकारक हुन्छ भने HDL कोलेष्ट्रोल फाइदाजनक हुन्छ । क्याटेचिन्सले LDL को मात्रा घटाउने र HDL को मात्रा बढाउने कुरा विभिन्न अनुसन्धानहरुले देखाएका छन् । यसकारण ग्रीन टीको प्रयोग गर्नाले हानिकारक LDL को मात्रा घटाएर यसबाट हुने हानीबाट बचाउन सहयोग गर्दछ ।
ग्रिन टिमा पाईने ई. जि. सि. जि. तत्व भिटामिन ई भन्दा २५ गुणा बढी प्रभावकारी हुन्छ । त्यसैगरी भिटामिन सि भन्दा १०० गुणा बढी प्रभावकारी हुन्छ भन्ने कुरा विभिन्न अनुसन्धानले देखाएको छ साथ साथै क्याटेचिन्स एण्टिभाइरल भएको कुरा पनि प्रमाणित गरेका छन् । क्याटेचिन्सले भाइरसबाट दुई किसिमले बचाउछ । एक सिधै भाईरसलाई मार्छ वा वृद्धिलाई रोक्छ भने अर्को तर्फ शरीरको आन्तरिक प्रतिरक्षा प्रणालीमा बृद्धी गरेर भाईरससँग लड्ने क्षमतामा बृद्धि गर्दछ । ग्रीन टीले कुल्ला गर्दा रुघाखोकी, टन्सिलाइटिस आदिबाट बच्न सकिन्छ ।
क्याफिन र थियोफाइलिन ग्रिन टि मा पाईने अन्य तत्वहरुमा क्याफिन र थियोफाइलिन पनि हो, आम जनमानसमा क्याफिनले शरिरलाई नराम्रो असर गर्छ भन्ने गलन प्रचार प्रसार भईरहेको छ तर त्यो पूर्ण सत्य होईन । केही मात्रामा क्याफिन हाम्रो शरीरको लागि चाहिन्छ । त्यसैले नेपाली अर्गानिक ग्रिन टिमा २ प्रतिशत देखि ३ प्रतिशत मात्र पाईन्छ । जसले श्वासनलिको मांशपेशीलाई फैलाउँछ, जसले गर्दा श्वास लिन सजिलो हुन्छ र फोक्सोको कार्यक्षमता बढ्छ । त्यसैले थियोफाइलिनलाई दमको लागि औषधीको रुपमा पनि प्रयोग गरिन्छ । क्याफिनले इच्छाहिन मांशपेशीको कार्य क्षमतामा बृद्धी गर्ने भएको कारण श्वास फेर्न गाह्रो भएका विरामीलाई फाइदा गर्दछ । क्याफिन र थियोफाइलिनले Mast Cell
बाट उत्पादन हुने हिष्टामिन र अन्य तत्वहरु (Mediator)
को उत्पादनहरुलाई कम गर्दछ । यहि कारण क्याफिन र थियोफाइलिनले दम र एलर्जी (Allergy) मा फाईदा गर्दछ ।
जैविक हरियो चियाका फाईदाहरु
- क्यान्सर रोग लाग्नबाट बचाउँछ ।
- नियमित सेवनले छालाको क्यान्सर हुनवाट बचाउँछ ।
- रगतमा चिनिको मात्रा घटाउँछ ।
- स्मरणशक्ति बढाउँछ ।
- मोटोपन घटाउँछ ।
- मुटु सम्बन्धी सम्पूर्ण रोगहरुलाई नियन्त्रण गर्छ ।
- श्वास गन्हाउने, गिजा, तथा मुखसम्बन्धी अन्य रोगहरुलाई रोकथाम गर्छ ।
- दाँतलाई मजबत बनाउँछ ।
- खानाको विषाक्तपनलाई नियन्त्रण गर्दछ ।
- ग्याष्ट्राइटिस् वा ग्याष्टिक तथा आन्द्राका समस्या अल्सर, अपच,
कब्जियतलाई हटाउँछ ।
- पाचन प्रणालीलाई सक्रिय बनाउँछ ।
- बुढ्यौलीपन कम गर्दछ ।
- एच. आई. भि. का भाईरसहरुलाई फैलिनबाट रोकी एड्स हुनबाट रोक्छ ।
- उच्च रक्तचापलाई नियन्त्रण गर्छ ।
- प्रदुषणबाट हुने विकारयुक्त रसायनलाई निष्प्रभाव पार्न मद्दत पु¥याउँछ ।
नेपाली जैविक हरियो चियाको यती धेरै महत्व हुदाँ हुदै पनि यसले उचित बजार नपाउनु सम्पूर्ण नेपालीहरुकै दुखद कुरा हो । यसै सम्बन्धमा नेपालकै एक मात्र अन्तराष्ट्रिय गुणस्तरको चिया उत्पादन गर्ने चिया बगान कञ्चनगंघा टि स्टेट, पाचँथर (Organic Certify by: National Association for Sustainable Agriculture, Australia NASAA, United States Department of Agriculture USDA, Japanese Agricultural Standard, JAS)का प्रमुख दिपक प्रसाद बास्कोटा भन्नुहुन्छ, “नेपालीहरुलाई नै नेपाली बस्तुको महत्व थाहा छैन, नेपालीहरुलाई त सस्तो भए पुग्छ । आवाश्यक ज्ञान नभएको कारणले पनि नेपाली बजारमा हल्लाको खेती हुने गरेको छ, हर्वल ड्रिङ्क लाई हर्वल टि भनेर गलत
प्रचार प्रसार भैरहेको छ । तुलसीको चिया कसरी हुन सक्छ ? भनी प्रति प्रश्न गर्नुहुन्छ बास्कोटा ।” नेपाली जैविक हरियो चिया बिक्री वितरण गरीरहनु भएका बा. न. पा. १० कुडुले बागलुङका शान्त बहादुर के. सी. आफ्नो अनुभब सुनाउनु हुन्छ ।
“अर्गानिक यानेकी जैविक हरियो चियाको महत्व नबुझेको कारणले बजारमा जादाँ अन्य सामान्य सि. टि. सी. चिया सरह ठानी मूल्य महंगो भन्ने गुनासो गरे पनि नेपाली जैविक हरियो चियाको महत्व बुझाए पछि बौद्धिक व्यक्तित्वहरुले यसलाई सहर्ष स्वकारेका छन् । कयौ विरामीहरुले स्वास्थ्य लाभ गरेर घरमा नै धन्यवाद दिन आएको पनि छन् । लाखौ रुपैयाँ खर्च गरी उपचार गर्दा पनि निको
नभएका दीर्घरोगीहरु १० दिन देखी १५ दिन सम्ममा जैविक हरियो चिया पिउँदा स्वस्थ्य बनेको अनुभव पनि सुनाउनु भयो । ग्याष्ट्राइटिस् वा ग्याष्टिक, अल्सर, अपच, कब्जियत, उच्च रक्तचाप, मधुमेह जस्ता दीर्घरोगलाई समेत ग्यारेन्टीका साथ जैविक हरियो चियाको सेवनले निको नै हुने दाबी गर्नु हुन्छ शान्त बहादुर के. सी. ।”
जैविक हरियो चियाको नियमित उपभोगकर्ता लेक्खानी ६, बागलुङका देवी श्रीस लामो समयदेखी नेपालको मात्र नभई भारतका विभिन्न अस्पतालमा समेत उपचार गराउदा निको नभएको पेटको समस्याका साथै विभिन्न स्त्री रोगहरु जैविक हरियो चियाको सेवनले सखापै पारेको कुरा बताउनु भयो । साथ साथै उनको बुबा परशुराम श्रीसको पनि ५ बर्ष पुरानो उच्च रक्तचापको कारणले पक्षघातसम्म भएको श्रीसको मात्र १० दिनको जैविक हरियो चियाको सेवनले
उच्चरक्तचापलाई सामान्य बनाईदिएको छ । संसारमा पानी पछि सबैभन्दा बढी प्रयोग हुने पेय पदार्थ चिया नै हो । दैनिक उपभोग्य बस्तु हुदाँ हुदै पनि उचित ज्ञानको अभावमा चियाको गलत संस्कार नै बसीरहेको अवस्था छ । जैविक हरियो चियालाई संस्कारको रुपमा
लैजान सकेको खण्डमा विभिन्न रोगहरुबाट सजिलै बच्न सकिने र रोग लागेपछि उपचारको खर्च बच्ने हुन्छ भने यदि केही रोगहरु भएपनि त्यसलाई सामान्य चियाको सेवनले पनि निको हुनेहुदाँ औषधीको असरबाट पनि बच्न सकीने हुन्छ । साथै यसको विश्व बजारमा बिक्री वितरण गर्न सके विदेशी मुद्रा समेत सजिलै
भित्रयाउन सकिन्छ । लाखौ नेपाली युवाहरु विदेशीभूमीमा पलायन भएको यस बर्तमान अवस्थामा अब समय, श्रम र सिप मात्र हैन नेपाली जैविक हरियो चियालाई पनि बेच्न सकेको खण्डमा नेपाली कृषकहरुको उचित मूल्यांकन हुन सक्छ । जति पनि नेपाली नागरिकहरु विदेशमा हुनुहुन्छ मात्र एक एक रुपैयाँ बराबरको नेपाली जैविक हरियो चिया बेच्न सके लाखौ रुपैयाँ भित्रीने थियो । जसको फलस्वरुप नेपालको अर्थतन्त्रमा समेत सकरात्मक प्रभाव स्वतः पर्न
जाने थियो । त्यसैले युवा दार्शनिक डा. योगी विकासानन्द भन्नुहुन्छ,
“संसार बदल्नु छ शुरुवात आफैबाट गर्नु छ ।” यसको निम्ती तपाईको भुमीका के हुन सक्छ ?
Mr. Purush Bashant
www.bhakunde.com
bashant.purush@gmail.com